Zwerfafval monitoren: hoe helpt het jouw gemeente?

Een beleid tegen zwerfafval heeft alleen zin als je weet waar je mee bezig bent. Hiervoor heb je data nodig: hoeveel afval is er, waaruit bestaat het en welke maatregelen hebben effect? Deze en veel andere vragen zijn maar op één manier te beantwoorden: monitoren. Maar hoe pakt jouw gemeente dit het beste aan? 

Een aantal gemeenten rolden dankzij zwerfafvalmonitoring al eerder succesvolle interventies uit; van een snoeproute-aanpak tot een grootschalige schouw van de openbare ruimte met behulp van beeldmeetlatten. Het resultaat? De buitenruimte wordt en blijft schoner én inwoners zijn een stuk tevredener. Ontdek wat gemeente Emmen en gemeente Schouwen-Duiveland met goede monitoring voor elkaar kregen in de strijd tegen zwerfafval. 

Snoeproute 

Neem winkelcentrum Angelslo in Emmen. Daar is het druk in de pauzes, omdat meerdere scholen op loopafstand liggen. Hierdoor ontstonden er snoeproutes: looproutes waar relatief veel zwerfafval ligt, van school naar een winkelgebied. In 2019 deed Emmen een gebiedsanalyse en een voormeting. “We hebben de wijk goed bekeken. Wat zijn de routes waar leerlingen het meest langslopen? En staan daar voldoende bakken?”, zegt Geertje Blaauwbroek, voormalig coördinator zwerfafval van gemeente Emmen. Op basis van die data richtte gemeente Emmen langs de hele route de voorzieningen beter in. Oude afvalbakken zijn vervangen en op logischere plekken neergezet. Ook zijn de afvalbakken nu allemaal opvallend groen. Uit de nameting bleek dat bewoners tevredener waren over hoe schoon de omgeving is en de aantrekkelijkheid, afstand en vindbaarheid van de afvalbakken. 

Schouw met beeldmeetlatten 

Schouwen-Duiveland pakt het heel anders aan: de gemeente gebruikt 45 beeldmeetlatten om jaarlijks maar liefst zeven keer te bekijken of 250 locaties schoon, heel en veilig zijn. Een beeldmeetlat beschrijft hoe schoon of heel bijvoorbeeld bankjes, afvalbakken en groenstroken zijn. Bij elke beeldmeetlat wordt de score uitgedrukt in een kwaliteitsniveau, zoals A+ (zeer goed) tot en met D (onvoldoende). “Met al die meetlatten brengen we veel in kaart”, vertelt Risto de Pagter, teamcoördinator Uitvoeringsbedrijf Openbare Ruimte. “Zoals de staat van afvalbakken en of het zwerfafval grof of fijn is. En van losliggende stoeptegels tot onkruid in het wegdek.” Elke maand analyseert Beheeraccent de data om de gemeente te wijzen op waar verbetering mogelijk is. “Dat is voor ons een mooie leidraad voor ons beleid.” De resultaten van de analyses deelt de gemeente met het eigen onderhoudsteam, de groenaannemers en de vrijwilligers die helpen Schouwen-Duiveland schoon te houden. “Sinds we zijn gaan meten, worden de resultaten beter. Schaam je er als gemeente niet voor om met metingen te ontdekken dat er dingen beter kunnen, maar wees blij dat je die informatie ten goede kunt gebruiken.” 

Ook meer monitoren? 

Wil je ook meer inzicht krijgen in het effect van de zwerfafvalaanpak in jouw gemeente? Kijk dan voor kennis, tools en inspiratie op onze pagina over monitoring. Download ook ons gratis kennisdocument en ontdek wat je als gemeente kunt leren over je lokale zwerfafvalaanpak.