Graan voor Visch: de lessen van een pilot

Vooral op grote en gemengde bedrijventerreinen is er soms geen makkelijke, snelle weg naar minder zwerfafval. Dat bleek uit een pilot op het bedrijventerrein Graan voor Visch vlakbij Hoofddorp. Corien Visser van Nederland Schoon deelt de belangrijke lessen die de proefaanpak opleverde.      
 

Corien Visser, Accountmanager Gemeenten Nederland Schoon

“Precies op het moment dat Nederland Schoon pilots op bedrijventerreinen wilde draaien, werden we benaderd door de parkmanager van Graan voor Visch”, begint Corien. “Dat vonden we meteen een mooie uitdaging. Vooral omdat het een heel groot en gemengd terrein is. Tussen de honderden bedrijven liggen ook een ROC, meerdere woonflats met veel doorloop en een druk busstation.”

Drie hotspots

“Zoals bij al onze pilots starten we met een nulmeting”, vertelt Corien. “Zo wordt voor iedereen duidelijk waar wat voor soort zwerfafval ligt en hoe groot het probleem werkelijk is. Met die resultaten op tafel maken we samen een stappenplan om het bedrijventerrein schoner te krijgen. Uit de nulmeting op Graan voor Visch sprongen direct drie hotspots. Ten eerste het busstation en de looproute van daaruit naar de school. Of eigenlijk: tot het bruggetje vóór de school. Het onderwijsterrein zelf was prachtig schoon. Ten tweede de parkeerplaats waar vrachtwagenchauffeurs vaak overnachten en als laatste het gebied rondom de woonflats. Daar lagen de sloten vol, vooral met weggewaaid afval dat naast containers geplaatst was.”  

Aanvankelijk best stroef

“We hadden allemaal de verwachting dat we hier een vliegende start konden maken”, blikt Corien terug. “Want de randvoorwaarden leken goed. Graan voor Visch had een jaar eerder een BIZ opgericht: een Bedrijfs Investerings Zone. Voor zo’n BIZ is draagvlak onder ondernemers nodig, die ook bij de aanpak van zwerfafval van pas zou komen. En er lag vanuit de BIZ al een lijntje met de gemeente. Ook dat helpt bij het uitvoeren van een zwerfafvalplan. Toch liep het aanvankelijk best stroef. We hadden naast ondernemers te maken met het schoolbestuur en de woningcorporatie en bij het contact bij de gemeente lag meer bij Economische Zaken dan bij de portefeuillehouder van de openbare ruimte.”  

Heel wat kopjes koffie

“Ook het draagvlak onder ondernemers bleek minder groot dan gedacht”, vervolgt Corien. “Uit een enquête proefden we dat veel ondernemers tevreden waren over het schoonhouden van hun eigen terrein, maar vonden dat de buurman wat beter zijn best kon doen. Kortom: er leefde niet een gezamenlijk gevoel van verantwoordelijkheid om het bedrijventerrein een stuk schoner te krijgen. Het werd de parkmanager en ons duidelijk dat er geen snelle oplossing was, maar dat we een langere adem nodig hadden. Er waren nog heel wat kopjes koffie tussen de verschillende partijen nodig om ieder zijn of haar rol te laten pakken. Maar daar bleven we in geloven.”

Zoveel mogelijk medestanders

“Uiteindelijk kwamen we er wel”, stelt Corien. “We maakten een goede start met een opschoonactie tijdens de Landelijke Opschoondag en er staan inmiddels meer zwerfafvalevenementen gepland. Met de school zijn goede gesprekken over een leergang voor studenten Handhaving/Toezicht, waarbij Graan en Visch hun oefenterrein wordt. En het parkmanagement gaat vaker rond de tafel met de woningcorporatie en de gemeente. Je merkt dat zwerfaval bij iedereen op de agenda staat en dat de betrokkenheid groeit. In het hele proces ligt voor de parkmanager een sleutelrol. Op drie terreinen: in de voorbereiding, het bekijken of de basis op orde is en in het aanzwengelen van de samenwerking.” 

Elkaar in de ogen kijken

“Bij de voorbereiding is het zaak in kaart te krijgen of alle betrokkenen dezelfde urgentie voelen”, meent Corien. “Willen de partijen zelf de handen uit de mouwen steken of is het zinvol om de oplossing extern te zoeken? Het is slim om vooraf zoveel mogelijk medestanders te vinden. Niet alleen onder ondernemers, maar ook onder andere gebruikers van het bedrijventerrein of omwonenden. Daarnaast is het zaak om te beoordelen of de basisvoorzieningen kloppen: staan er voldoende afvalbakken en worden ze vaak genoeg geleegd? De grootste uitdaging voor parkmanagers is om de samenwerking blijvend aan te jagen. Deels zit dat in technische zaken, zoals een duidelijke overlegstructuur en een uitgesproken rolverdeling. Maar het is vooral een kwestie van de juiste mensen elkaar in de ogen te laten kijken en voorbij hun eigen belangen een mooi eindresultaat te zien: een brandschoon bedrijventerrein waar iedereen graag komt.”