Klimaatburgemeester van Leiden

Naast haar dagelijkse werk zet de Klimaatburgemeester van Leiden Nina Horstra zich in voor een beter klimaat, samen met zes andere ‘collega-burgemeesters’. Hun missie? Inwoners inspireren om bewuster te leven, hun voetafdruk te verkleinen en energie te besparen. Elke Klimaatburgemeester pakt dit op zijn eigen manier aan. Sommigen organiseren vegan kookworkshops, anderen richten duurzaamheidscentra op.

Zelf is zij actief als klimaatcoach bij Stichting Klimaatgesprekken en organiseert ze opschoonacties in verschillende wijken van Leiden. Samen met bewoners, basisschoolleerlingen en studenten van MBO ROC Mondriaan gaat ze de straat op om zwerfafval aan te pakken. Tijdens de Nationale Klimaatweek in november 2024 sloegen 300 Klimaatburgemeesters door het hele land de handen ineen om duurzame activiteiten te organiseren.

De Landelijke Opschoondag: meer dan afval opruimen

Voor Nina is de Landelijke Opschoondag meer dan alleen een moment om zwerfafval op te ruimen. Het is een dag van bewustwording, verbinding en plezier. Vooral kinderen spelen hierin een belangrijke rol. Dit jaar organiseert ze voor de derde keer een opschoonactie. Vorig jaar deden maar liefst 100 mensen mee aan haar actie. “Het is elke keer weer een feestje – ook al is het jammer dat het nodig is,” zegt ze.

De impact van sigarettenpeuken

Sigarettenpeuken lijken klein, maar hun impact op het milieu is groot. De filters bestaan voor 95% uit celluloseacetaat, een plastic dat nooit volledig afbreekt. Wereldwijd worden jaarlijks 4,5 biljoen sigarettenpeuken weggegooid, waarvan 7 miljard in de Nederlandse natuur belanden. Een enkele peuk kan tot wel 1m3 water vervuilen – dat zijn 5 tot 6 volle badkuipen! De giftige stoffen in peuken, zoals nicotine en zware metalen, kunnen in het water terechtkomen en schadelijk zijn voor waterdieren. Ze verstikken, raken vergiftigd en de schadelijke stoffen verspreiden zich door de voedselketen.

Samenwerken voor een schone omgeving

De kracht van de opschoonacties ligt in samenwerking. Scholen verwerken het in hun lesprogramma, studenten begeleiden kleuters, wijkverenigingen helpen met middelen en financiering voor promotiemateriaal, en bewoners zorgen voor een gezellige sfeer. “Het is prachtig om te zien hoe deze gezamenlijke inspanning leidt tot een gevoel van trots en verbondenheid,” vertelt ze. “Zeker als we samen terugkijken op wat we hebben bereikt.”

 Twijfel je nog om mee te doen?

Nina haar boodschap is duidelijk: “Niets doen is geen optie!” In Leiden is de Landelijke Opschoondag altijd een feestelijke gebeurtenis. Hoe meer mensen meedoen, hoe groter de impact. “En als je na deze dag elke dag één stuk zwerfafval opruimt, maken we samen echt een verschil.”

Kleine acties met grote impact

Dat het effect van zo’n actie blijvend kan zijn, blijkt uit een mooie anekdote. Een week na de Opschoondag hoorde ze van een moeder dat haar zoontje nu elke woensdagmiddag met zijn opa afval gaat opruimen. “Omdat hij het zo leuk vindt om te doen!”

Tips om opruimen leuk te maken

Hoe motiveer je mensen om mee te doen? Volgens haar is het belangrijk om er een leuke activiteit van te maken. “Maak er een spelletje van! Wij geven prijsjes weg voor degene die de meeste sigarettenpeuken vindt en voor het origineelste stuk afval.” Twee jaar geleden vond iemand zelfs een iPhone en een vintage lamp.

Duurzame gewoontes voor iedereen

Naast opruimen is het verminderen van afval minstens zo belangrijk. Een paar praktische tips:

• Vraag bij je gemeente of je een afvalgrijper in bruikleen kunt krijgen.
• Denk na voor je iets koopt: heb je het echt nodig? Sinds drie jaar koopt ze (bijna) niets nieuws meer. “Het scheelt geld en rommel in huis. Bovendien staan spullen in de top van de impactlijst, boven vliegen en wonen!”
• Neem je eigen herbruikbare verpakkingen mee naar de supermarkt, zoals glazen potten en broodzakken.

Tot slot deelt ze een inspirerende quote uit The Joyful Environmentalist van Isabel Losada: “Laat je niet ontmoedigen door mensen die zeggen dat wat je doet een druppel in de oceaan is. Wat is een oceaan anders dan miljoenen en miljoenen druppels?”