Creatieve interventies op jongerenhangplek

Het speelplein van de Brede School Kerckebosch in Zeist is in de avond een hangplek voor jongeren. En ook een hotspot voor zwerfafval. Het initiatief van betrokken moeder én gedragsdeskundige Ellen van Roij leidde tot een mooie samenwerking. Ze werkte met de school ideeën uit voor een schoner schoolplein en de gemeente maakte hun plannen mogelijk.

Jongeren nemen speelplein over

“De Brede School Kerckebosch ligt aan de oostkant van Zeist in een prachtige, bosrijke omgeving”, schetst Ellen van Roij, moeder van twee kinderen op die school. “Het gebouw herbergt twee basisscholen en een kinderdagverblijf. Het speelplein is wat anders dan bij de meeste scholen: niet een vlakte van betontegels met een hek eromheen, maar een bosrand die doorloopt tot het schoolgebouw. In de hele wijk krijgt de natuur meer plek. Dat is op zich ontzettend mooi, maar in de avonduren namen jongeren het speelplein over en er ontstond veel overlast van zwerfafval. Als gedragsveranderaar wilde ik zien hoe ik daar wat aan kon doen. Maar niet alleen natuurlijk.”

De wijkmanager aangesproken

“De school was snel te overtuigen”, zegt Ellen veelbetekenend. “De leraren liepen vaak ’s ochtends voordat de kinderen kwamen de lege flesjes, blikjes en snoepwikkels op te rapen. Ook buurtgenoten ergerden zich aan de rommel tussen de bomen. De school en ik hebben daarom wijkmanager Bram Wispelweij benaderd om met ons samen te werken.” Die zegt daarover: “Hier het zwerfafval aanpakken vond ik direct een geweldig initiatief. Als wijkmanager kun je als vooruitgeschoven post van de gemeente echt iets betekenen in vraagstukken die gaan over leefbaarheid en veiligheid. In dit geval was de gemeente bereid om subsidie te verstrekken voor de nodige middelen en materialen.”

Zonder oordeel goed kijken

Ellen: “Bij het bepalen van de aanpak kwam mijn achtergrond goed van pas. Als gedragsdeskundige ben ik gewend om een stapje achteruit te doen en zonder oordeel goed naar een groep en haar gedragingen te kijken. Ik weet dat deze jongeren vaak heel onbewust afval laten liggen. Zeker wanneer de omgeving niet uitnodigt om afval in bakken te doen en de jongeren zich onbespied en anoniem voelen. Er stonden te weinig afvalbakken en het donkere, verlaten speelplein gaf de jongeren het gevoel dat er geen enkele sociale controle gold. Dat waren de vertrekpunten voor onze aanpak.”

Licht, emoticons en gratis muziek

“Eerst installeerden we lichtsensoren om de omgeving op donkere avonden minder anoniem te maken. En tussen twee bomen hingen we een spandoek op met een foto van vriendelijk toekijkende bekende buurtbewoners”, somt Ellen op. 

“We plaatsten ook vier opvallende, appelgroene afvalbakken die je met emoticons bedanken als je ze gebruikt. En er kwam een heel bijzondere afvalbak, ontworpen door de lokale interactiondesigner René ‘t Hart. Deze Trash Box beloont jongeren die iets in de bak gooien: ze kunnen dan via bluetooth op hun telefoon tien minuten naar hun favoriete muziek luisteren.” Ellen concludeert: “Sinds deze interventies is het rond de school echt een stuk schoner. Daar zijn de school, de buurt én de gemeente verschrikkelijk blij mee.”

Ook alles uit je plan halen?

Heb je een goed idee voor een schonere omgeving? Een idee dat meer samenwerking verdient? Zoek een ingang bij jouw gemeente. Jouw enthousiasme is het beste begin!